Bạch lạp

-MTDL: Bạch lạp là Sáp ong. Nên chọn Sáp ong có màu vàng là mật lạp là chưa qua khâu sắc luyện, sáp có màu vàng gọi là Hoàng lạp. Sáp ong khi qua khâu sắc và luyện có màu trắng gọi là Bạch lạp là thứ tốt hơn. Ngày dùng từ 6 – 8g.

-XXDL: Sáp ong được lấy từ những bánh sáp do ong thợ của các loài ong  xây nên để chứa trứng và đựng thức ăn như phấn hoa, mật.

-TVQK: Vị ngọt béo, tính hơi ấm, không độc. Vào Can, Tỳ.

-CDCT: Cầm máu, sinh cơ. Chủ trị: Hạ lỵ, tiêu ra máu mủ, làm nên da non, bổ trung ích khí (bản kinh), Bạch lạp trị tiêu chảy dạng thấp mủ trắng, vết thương mau lành, lên da non, cầm máu vv.

-THÀNH PHẦN HÓA HỌC:

Chưa thấy tài liệu nghiên cứu.

PHƯƠNG THUỐC BẠCH LẠP CHỦ TRỊ:

   +Trị phỏng da thịt nứt rát: Bạch lạp 12g, Anh túc hoa 15g, Dầu mè 160g, Kinh phấn 6g. Cách làm dùng dầu mè nấu tẩm với anh túc cho khô thêm bạch lạp vào chưng, trộn kinh phấn nấu cho sệt bôi vết bỏng. (Anh Túc Cao-Ngoại Khóa Chính Tông)

   + Trị Xích bạch đới, lỵ đau dây chằng,  bụng dưới thắt đau, khi đi tức ở hậu môn, da dẻ xanh mét, dùng Hoàng lạp 3 chỉ, A giao 3 chỉ, hai vị đun cho chảy ra trộn thêm 5 chỉ bột Hoàng liên, khuấy đều chia 4-5 lần uống, nếu đặc uống thêm 1 ít rượu nóng (Trương Trọng Cảnh Phương).

PHẦN THAM KHẢO:

   + Không có gì nhạt bằng sáp ong, vị ngọt, tính hoãn nên nhuận được tạng phủ. Chất mỏng, vị đạm, tính sáp nên trị được kiết lỵ (Bản Thảo Cương Mục).

   + Sáp ong có tác dụng chữa trĩ ra máu mủ (kết hợp với Nha đảm tử), ung nhọt (làm viên Phèn phi với sáp ong để uống), chữa bỏng lửa (làm thuốc dán). Còn dùng làm tá dược cho thuốc cao, thuốc mỡ để dùng ngoài (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).

   + Hiện nay người ta  làm tá dược thuốc đạn bằng dầu vừng (mè) sáp ong. Vì thuốc đạn là dạng thuốc rắn nhưng đặc điểm là chảy hay mềm ra ở nhiệt độ cơ thể, vì thuốc đạn phải đưa vào hậu môn. Thuốc đạn còn dùng để gây tác dụng tại chỗ, nhưng hiện nay trước kết quả nghiên cứu về sinh dược học thuốc đạn người ta dùng chủ yếu thuốc này đưa vào trực trường nhưng gây tác dụng toàn thân, nhất là khi người bệnh không uống được thuốc, dùng sáp ong 15 phần, dầu vừng 85 phần. Tất cả đun chảy, khuấy đều, khi đặt vào hậu môn bệnh nhân qua một đêm thì tan hoàn toàn.

Có thể dùng dầu lạc trung tính thay dầu vừng, thì viên thuốc đạn có màu trắng hơn. Có thể dùng các loại dầu thực vật khác. Nếu gặp sáp có nhiều tạp chất thì đun sáp chảy rồi đổ nước muối 5%, sáp đông lại rồi tạo chất lắng sang bên. Sau đó vớt sáp ra, cạo bỏ tạp chất (Tạp Chí Dược Học).

KIÊNG KỴ: Lỵ do hỏa nhiệt không dùng.