NGŨ BỘI TỬ
( Bầu Bí )
Tên thuốc: Galla sinensis.
Tên khoa học: Schiechtemdabia sinensis Bell.
Bộ phận dùng: túi. Túi khô cứng, nâu xám, không nát là tốt.
Túi này do con sâu Ngũ bội tử (Schlechtendalia chinensis Bell) gây ra trên những cuống lá và cành của cây muối (Rhus semialata Murray), họ Đào lộn hột (Anacardiaceae).
Tính vị: vị chua, chát tính bình.
Quy kinh: vào kinh Phế, Thận và Đại trường.
Tác dụng: liễm Phế, giáng hoả, chỉ huyết, sáp tràng.
Chủ trị: trị ho do Phế hư, trị lỵ lâu ngày, chảy máu, trị lở loét.
Liều dùng: Ngày dùng 2 - 8g.
Theo Tây y: trị tiêu lỏng, khí hư
+ Bột: ngày uống 0,5 - 2g
+ Sắc: 2% (uống trong ngày 50ml đến 100ml)
+ Cồn: ngày uống 4 - 12g
Kiêng ky: có thực tà, do ngoại cảm, tả lỵ do thấp nhiệt thì không nên dùng.
Cách bào chế:
Theo Trung Y: Thu hái về nấu cho chết những thứ sâm bám ở trong, phơi khô. Khi dùng đập nát.
Theo kinh nghiệm Việt Nam: Đập nát ra dùng. Hoặc tán bột, thêm hồ làm viên bằng hạt đậu xanh. Ngày uống 15 - 20 viên (trị tả lỵ).
Bảo quản: Chỉ cần tránh làm vụn nát.