Huyệt thần môn những điều cần biết

Huyệt Thần Môn là Nguyên huyệt của Tâm kinh, được coi là “cánh cửa thần” để liên hệ tới tạng Tâm.

Vị trí huyệt Thần Môn

Theo Trung Y Cương Mục, huyệt này là huyệt Nguyên – nơi tập trung kinh khí mạnh nhất của kinh Tâm và được coi như cánh cửa (Môn) dẫn tới Tâm và Thần, nên được gọi là Thần Môn. Đây là huyệt thứ 7 của kinh Thủ Thiếu âm Tâm (ký hiệu HT7), được mô tả với các đặc tính sau:

- Là huyệt Tả của kinh chính Tâm

- Là huyệt Nguyên, huyệt Du, thuộc hành Thổ

- Là một huyệt đặc biệt. Nếu châm khi nhiệt tà vào kinh Tâm có thể khiến cơ thể bị run, sốt và có triệu chứng khó chịu vùng tim.

- Là huyệt trị chứng Thi quyết (ngất như chết) do rối loạn kinh Biệt Phế, Thận, Tâm, Vị.

***Cách xác định huyệt

-> Ngửa bàn tay, gióng 1 đường thẳng từ khe giữa ngón út và ngón áp út tới cổ tay.

-> Hơi gập bàn tay về phía cẳng tay để làm đường lằn chỉ cổ tay hiện rõ. Giao điểm của đường thẳng vừa gióng và đường lằn chỉ cổ tay chính là vị trí huyệt HT7.

***Huyệt Thần Môn có tác dụng:

- Chứng hay quên, động kinh: với vai trò là Nguyên huyệt của kinh Tâm, tác động lên Thần Môn giúp điều hòa khí huyết, dưỡng Tâm và giải tỏa căng thẳng thần kinh.

- Mất ngủ, ngủ không sâu giấc

- Bệnh tim đập nhanh

- Các bệnh lý khác: cao huyết áp, chán ăn, táo bón, sản giật…

YHCT thường phối huyệt Thần Môn với các huyệt vị tương hợp để tăng cường hiệu quả trị bệnh. Hướng dẫn phối huyệt này được ghi chép lại trong các tài liệu Y thư cổ như sau:

- Phối huyệt Thiếu Hải trị tay co rút (theo Thiên Kim Phương)

- Phối huyệt Dương Cốc trị cuồng, hay cười (theo Thiên Kim Phương)

- Phối huyệt Quan Môn và Trung Phủ trị bệnh về tiêu tiểu (theo Thiên Kim Phương)

- Phối huyệt Cự Khuyết và Lãi Câu trị hụt hơi, hồi hộp, lo sợ (theo Tư Sinh Kinh)

- Phối huyệt Nội Quan và Tâm Du trị hồi hộp (theo Châm Cứu Đại Thành)

- Phối huyệt Dũng Tuyền, Thiếu Thương và Tâm Du trị si ngốc (theo Châm Cứu Đại Thành)

- Phối huyệt Bá Hội và Nội Quan trị lo sợ, thần sắc tâm tư không yên (theo Châm Cứu Đại Toàn)

- Phối huyệt Dương Lăng Tuyền, Nội Quan, Nhiên Cốc và Thiếu Xung trị tim đau, hồi hộp (theo Châm Cứu Tập Thành)

- Phối huyệt Chí Dương, Công Tôn, Đởm Du, Tiểu Trường Du, Uyển Cốt và Ủy Trung trị tửu đản, mắt và toàn thân vàng, Tâm thống, mặt đỏ vằn, tiểu không thông (theo Châm Cứu Tập Thành)

- Phối huyệt Cao Hoang, Dịch Môn, Nội Quan và Giải Khê trị hay quên, mất ngủ, hồi hộp (theo Thần Cứu Kinh Luân)

Phối huyệt Tâm Du trị si ngốc, dại khờ (theo Thần Cứu Kinh Luân)

Phối huyệt Nội Quan và Tam Âm Giao trị mất ngủ, thần kinh suy nhược (theo Châm Cứu Học Thượng Hải)

- Phối huyệt Dương Lăng Tuyền (thấu Âm Lăng Tuyền), Nội Quan và Tâm Du trị nhịp tim không đều (theo Châm Cứu Học Thượng Hải)

- Phối huyệt Khí Hải, Trung Quản và Túc Tam Lý trị khí hư, lo sợ (theo Trung Hoa Châm Cứu Học)

- Phối huyệt Phong Long, Trung Quản, Tâm Du và Vị Du (đều tả) trị mất ngủ (theo Trung Hoa Châm Cứu Học)

- Phối huyệt Trung Phủ trị tiểu nhiều (theo Phổ Tế Phương)

- Phối huyệt Tam Âm Giao trị mất ngủ (theo Tứ Bản Giáo Tài Châm Cứu Học)

- Phối huyệt Ẩn Bạch, Thái Khê và Đại Lăng trị thổ huyết, tiêu ra máu (theo Nho Môn Sự Thân).

Bấm huyệt Thần Môn

Day ấn huyệt Thần Môn đều đặn mỗi ngày giúp an thần, cải thiện chất lượng giấc ngủ và bảo vệ sức khỏe tim mạch. Cách thực hiện đơn giản như sau:

Xác định vị trí huyệt Thần Môn (hướng dẫn bên trên)

Đặt ngón tay cái lên vị trí huyệt, bốn ngón tay còn lại đỡ bên dưới cổ tay.

Ấn huyệt với lực vừa phải rồi day theo chiều kim đồng hồ từ 2-3 phút. Sau đó đổi tay và bấm huyệt ở bên còn lại theo cách tương tự.

Có thể day huyệt nhiều lần (mỗi lần cách nhau khoảng 30 giây) để đạt được hiệu quả cải thiện tốt nhất.

Châm cứu

Thần Môn là một huyệt châm cứu quan trọng trong YHCT. Phương pháp châm cứu huyệt vị này được hướng dẫn như sau:

Châm thẳng, mũi kim hơi chếch qua phía xương trụ (phía ngón út), sâu từ 0,3-0,5 thốn.

Cứu từ 1-3 tráng. Ôn cứu 3-5 phút.